Amerika

Ik kan me ernstig vergissen, maar het lijkt me dat de meeste mensen goed gevonden willen worden. Men wil een goed kind zijn, een goede leerling, een goede ouder, goede werker, strijder, sporter, kunstenaar, wetenschapper, politicus of vorst. Misschien kun je wel stellen dat wij allen op een positieve manier naam willen maken, want dan laat je 'iets' achter. Dat lukt de een beter dan de ander. Beroemdheid is nu eenmaal schaars, want zonder die schaarste zou beroemdheid, ehh… nou ja, niet bestaan. Kortom, het maken van enige naam en faam is de meesten van ons helaas niet gegeven.
Zij die dit wel deden hebben ooit iets opvallends gedaan, denk aan Maarten Luther, Napoleon, Darwin, Nobel of Kennedy. Straten, pleinen, scholen, vliegvelden, titels, periodes, religies en theorieën zijn naar ze genoemd. Het aardige is echter - vind ik - dat er één iemand is die opmerkelijk weinig heeft uitgevoerd, maar dat hij linguïstisch gezien toch als geen ander naam heeft gemaakt. Maar liefst twee werelddelen plus het machtigste land ter wereld zijn naar hem vernoemd!
De in Florence geboren zakenman Amerigo Vespucci* verhuisde op een goede dag naar het Spaanse Sevilla waar hij een toko in scheepsbenodigdheden begon. Een van zijn klanten heette Christopher Columbus. Nadat enkele waaghalzen, zoals genoemde Columbus, de nieuwe wereld hadden aangedaan, vond Vespucci het ook eens tijd worden de overtocht te maken. Hijzelf beweerde uiteindelijk vier reizen te hebben gemaakt naar dat pas ontdekte continent, maar veel historici zijn van mening dat het er slechts twee waren en dat Vespucci die andere twee doodleuk verzonnen had om meer indruk te maken. Tijdens de twee reizen die Vespucci wel maakte, deed hij volgens dezelfde historici het huidige Guyana en Brazilië aan. Overigens vervulde Vespucci aan boord slechts de rol van passagier of die van lager officier.
Iets na 1500 verscheen echter op een raadselachtige manier een aantal brieven - mogelijk door hemzelf geschreven en verspreid - waarin stond geschreven dat Vespucci scheepskapitein was, en in die zin een heuse ontdekkingsreiziger. En niet de minste, want hij zou in die (zelf)verzonnen functie het vaste land van een nieuw continent hebben ontdekt. (Columbus had in 1492 immers slechts een paar eilanden in de Caraïben ontdekt waarvan hijzelf ook nog eens dacht dat het het vaste land van Azië/India was). Deze onwaarheid bevattende brieven belandden geheel toevallig bij Maarten Waldseemüller, een Duitse cartograaf die juist bezig was de wereldkaart te updaten. Mogelijk geïmponeerd door de brieven, veranderde de Duitser op zijn nieuwe kaart de op dat ogenblik geldende naam Nuovo Mundo (Nieuwe Wereld) in de voornaam van Vespucci. Hij koos daarbij eerst voor de Latijnse versie, Americus. Maar later veranderde hij dat in de vrouwelijk variant, America, omdat de toen bekende landmassa’s Europa, Africa en Asia ook vrouwelijk waren. Afijn, enkele tientallen jaren later, zeg pakweg halverwege de zestiende eeuw, begon naar aanleiding van Waldseemüllers hernieuwde wereldkaart, de naam America in zwang te raken en dat zou nooit meer veranderen. De enorme landmassa die uiteindelijk zou worden onderverdeeld in Noord- en Zuid-Amerika is dus vernoemd naar een Florentijnse charlatan, wiens onzin-brieven geheel toevallig terecht kwamen bij een Duitse cartograaf die ze vervolgens als waarheid interpreteerde. Maar oké, van de opschepperige Amerigo Vespucci kun je veel zeggen, hij heeft letterlijk wèl meer naam gemaakt dan Luther, Napoleon, Darwin, Nobel of Kennedy - zònder iets heel speciaals te hebben verricht. En ook Donald Trump kan er een puntje aan zuigen, want naar hem is slechts een wolkenkrabber genoemd. Hopelijk blijft het daarbij.

*Bronnen: Made in America, Winkler Prins, Wikipedia.