Veteranen

Verliest snel concentratie, stond vaak in mijn schoolrapport. Dat klopte, ik was er met m'n gedachten zelden bij. Maar dat veranderde terstond als de juf of meester een historische schoolplaat ophing. Die illustraties van de Romeinen, Noormannen, Kruisridders, ontdekkingsreizigers en ander spannend volk, interesseerden me mateloos. De meest gave schoolplaat kregen mijn klasgenoten en ik echter nooit te zien: De verovering van Tjakranegara op Lombok 1894. De prent toont de bestorming door onze koloniale troepen op een zootje ongeregeld in het toenmalige Nederlands-Indië.
Iets genuanceerder: twee inheemse groeperingen waren met elkaar slaags geraakt op het eiland Lombok waarop het Nederlandse overzeese gezag vanuit Java spoorslags troepen inscheepte om de orde op het eiland te herstellen. Na zeer grote verliezen, waarbij o.a. generaal Van Ham sneuvelde, bereikten de soldaten uiteindelijk het beoogde doel. De Lombok-veteranen werden later dan ook als helden geëerd, onder andere door een piepjonge prinses Wilhelmina op het Malieveld in Den Haag. Ook ontvingen zij een bijzondere medaille, zeer velen postuum.
De strijd was buitengewoon bloedig verlopen, zoals de prent ook toonde. Dat was dan ook de reden dat wij teerhartige twintigste-eeuwse leerlingen deze schoolplaat nauwelijks te zien kregen want er werd geklaagd dat sommigen er bang van werden en er slecht van sliepen. Pedagogen grepen daarom snel in en verboden de realistische voorstelling.* Ik had hier geen enkele weet van en vind dat achteraf wel jammer, want het was misschien wel de laatste keer dat we echt trots konden zijn op ons leger. Ook een generatiegenoot van me, de latere luitenant-kolonel Karremans, zou hier samen met zijn 'strijders' veel aan hebben gehad. Misschien dat ze - zonder in Srebrenica een schot te hebben gelost - dan nu geen genoegdoening van de Nederlandse Staat hadden geëist vanwege geleden reputatieschade.

*Bron: Nederland in twaalf moorden van Jan Blokker, Jan Blokker jr. en Bas Blokker.